Bích Tuyền chơi tuyệt hay vẫn không thể ngăn cản đội bóng cũ Thanh Thúy đăng quang
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Đội U.23 Indonesia đã nhận thưởng bao nhiêu tiền trước trận bán kết giải châu Á?
Sáng 20.4, sau một lần lỗi hẹn với độc giả Việt Nam, tác giả bestseller manga Nhật Bản Ono Eriko đã có cuộc gặp gỡ thân mật với Ban Biên tập, một số cơ quan truyền thông và các biên tập viên NXB Trẻ.
Tên lửa Triều Tiên được lắp linh kiện Mỹ, châu Âu?
Đây là hoạt động thuộc dự án Today's Voice nhằm mang lại cho sinh viên một góc nhìn mới về các kỹ năng mềm cốt lõi giúp các bạn trẻ Việt "biến nỗi lo thành động lực", tự tin chinh phục các nhà tuyển dụng trong tương lai. Dự án giúp sinh viên có cơ hội tìm hiểu và trải nghiệm bộ kỹ năng 4Cs quan trọng trong thời đại 4.0 bao gồm: tư duy sáng tạo, phản biện, giao tiếp, hợp tác.
Đánh dấu năm thứ 9 liên tiếp (2016-2024) được xếp hạng "Top 500 Doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam" trong Bảng xếp hạng VNR500 (xem tại đây), Dai-ichi Life Việt Nam, một lần nữa, khẳng định chiến lược tăng trưởng bền vững, tiềm lực tài chính vững mạnh, sự tin tưởng của gần 5 triệu khách hàng và gia đình đối với uy tín thương hiệu bảo hiểm nhân thọ hàng đầu Nhật Bản, cam kết tuân thủ pháp luật và nghĩa vụ đóng góp cho ngân sách Nhà nước. Đặc biệt, được vinh danh trong "Top 50 Doanh nghiệp xuất sắc Việt Nam năm 2024", Dai-ichi Life Việt Nam đã minh chứng vị thế và bản lĩnh của một doanh nghiệp BHNT hàng đầu với hoạt động kinh doanh hiệu quả, sự linh hoạt thích ứng, chuyển đổi năng động trong bối cảnh nhiều thách thức và biến động của năm 2024. Được xây dựng theo mô hình của Fortune500 (Hoa Kỳ), Bảng xếp hạng VNR500 đã bước sang năm thứ 18 trên chặng đường tìm kiếm, ghi nhận và tôn vinh thành tích xứng đáng của các doanh nghiệp có quy mô lớn, duy trì hoạt động kinh doanh hiệu quả và ổn định, dựa trên các tiêu chí: hiệu quả kinh doanh, quy mô tài sản, vốn, tổng số lao động, uy tín truyền thông, các chỉ số sinh lời ROA, ROE, đóng góp tích cực vào ngân sách Nhà nước. Thông tin chi tiết về danh sách "Top 50 Doanh nghiệp xuất sắc Việt Nam năm 2024" xem tại đây.Ông Đặng Hồng Hải - Tổng giám đốc Dai-ichi Life Việt Nam, chia sẻ: "Chúng tôi rất tự hào khi Dai-ichi Life Việt Nam được vinh danh trong hai Bảng xếp hạng danh giá "Top 500 Doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam 2024" và "Top 50 Doanh nghiệp xuất sắc Việt Nam năm 2024". Đây là sự tôn vinh lớn lao cho những nỗ lực vượt bậc của toàn thể Nhân viên và đội ngũ Kinh doanh của công ty trên hành trình 18 năm "Gắn bó dài lâu" cùng đất nước và người dân Việt Nam (18.1.2007 - 18.1.2025). Với triết lý kinh doanh "Tất cả vì con người", Dai-ichi Life Việt Nam cam kết không ngừng đổi mới, sáng tạo nhằm cung cấp các sản phẩm và dịch vụ ưu việt cho khách hàng và gia đình, tiếp tục mang đến những giá trị tốt đẹp nhất cho người dân Việt Nam và đóng góp tích cực cho sự phát triển của nền kinh tế".Dai-ichi Life Việt Nam đã khép lại hành trình đầy thử thách của năm 2024 và ghi dấu ấn trên thị trường với kết quả kinh doanh khả quan: tổng doanh thu phí bảo hiểm ước đạt 19.200 tỉ đồng, thị phần đạt 13,1%, doanh thu phí khai thác mới quy năm ước tính 3.550 tỉ đồng, dẫn đầu trong các doanh nghiệp BHNT nước ngoài tại Việt Nam. Lợi nhuận sau thuế ước tính trên 2.100 tỉ đồng, đóng góp vào ngân sách Nhà nước gần 1.000 tỉ đồng.Luôn cam kết bảo đảm quyền lợi ưu việt cho khách hàng, trong năm 2024, Dai-ichi Life Việt Nam đã chi trả quyền lợi bảo hiểm cho hơn 370.000 trường hợp, với tổng số tiền lên đến 4.800 tỉ đồng, nâng tổng số tiền chi trả hơn 24.300 tỉ đồng cho hơn 2 triệu trường hợp trong 17 năm. Nhằm đảm bảo thực hiện cam kết chi trả quyền lợi của khách hàng, công ty đã trích lập Quỹ dự phòng nghiệp vụ gần 50.000 tỉ đồng.Song hành cùng hoạt động kinh doanh hiệu quả, Dai-ichi Life Việt Nam luôn dành nhiều tâm huyết, thực hiện tốt trách nhiệm xã hội doanh nghiệp. Thông qua Quỹ Vì cuộc sống tươi đẹp, Công ty đã tiên phong khởi xướng nhiều chương trình và sáng kiến hỗ trợ cộng đồng ý nghĩa với tổng số tiền đóng góp lên đến trên 76 tỉ đồng xuyên suốt bốn lĩnh vực: giáo dục, sức khỏe y tế, môi trường và từ thiện xã hội trong 18 năm hình thành và phát triển tại Việt Nam. Ngày 12.12.2024, Dai-ichi Life Việt Nam đã được vinh danh vị trí 55 tại Bảng xếp hạng 500 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2024 (VALUE500) và Top 2 trong Bảng xếp hạng VALUE10 2024 nhóm ngành Bảo hiểm nhân thọ do Công ty Cổ phần Nghiên cứu Kinh doanh Việt Nam (Viet Research) và Báo Đầu Tư công bố và trao giải.Ngày 24/10/2024, Dai-ichi Life Việt Nam đã được vinh danh "Top 500 Doanh nghiệp Lợi nhuận tốt nhất Việt Nam 2024 (Top 500 Vietnam Most Profitable Companies 2024)" và "Top 50 Doanh nghiệp Lợi nhuận xuất sắc Việt Nam 2024 (Top 50 Vietnam Best Profitable Companies 2024)" do Công ty Cổ phần Báo cáo Đánh giá Việt Nam phối hợp cùng Báo VietNamNet tổ chức và trao giải.
Giải PES Báo Thanh Niên mở rộng 2023: Nổ tung với 'Siêu kinh điển' và 'Derby'
Tiểu thuyết Xứ cát - quyển đầu tiên trong bộ sách - thắng giải Hugo cho Tiểu thuyết xuất sắc nhất năm 1965 (chung giải với tác phẩm This Immortal của tác giả Roger Zelazny). 1 năm sau, Xứ cát thắng giải Nebula cho Tiểu thuyết xuất sắc nhất.
